AI đã “nuốt” thị trường RAM toàn cầu như thế nào?

Sự bùng nổ của AI đang kéo theo một hệ quả ít được chú ý: nguồn cung RAM và SSD toàn cầu bị siết chặt trong thời gian dài. Những thỏa thuận khổng lồ giữa các ông lớn công nghệ và nhà sản xuất bộ nhớ đang định hình lại thị trường, đẩy người dùng và doanh nghiệp vào một mặt bằng giá hoàn toàn mới.

OpenAI và thỏa thuận làm thay đổi cán cân DRAM toàn cầu
Đầu tháng 10/2025, OpenAI công bố thỏa thuận dài hạn với Samsung và SK hynix – hai nhà sản xuất DRAM lớn nhất thế giới nhằm đảm bảo nguồn cung lên tới 900.000 wafer DRAM mỗi tháng. Con số này tương đương khoảng 40% tổng sản lượng DRAM toàn cầu, trong bối cảnh công suất toàn ngành dự kiến chỉ đạt khoảng 2,25 triệu wafer mỗi tháng vào năm 2025.

Thỏa thuận trị giá hàng chục tỷ USD, kéo dài đến năm 2029, không chỉ gây chấn động ngành công nghệ mà còn đánh dấu bước ngoặt lịch sử: bộ nhớ chính thức trở thành tài nguyên chiến lược khan hiếm, tương tự những gì GPU đã trải qua trong vài năm gần đây.

Stargate và chiến lược kiểm soát dài hạn nguồn cung
Thỏa thuận trên là một phần của sáng kiến Stargate – dự án trung tâm dữ liệu AI khổng lồ do OpenAI, Oracle và SoftBank kiểm soát. Tuy nhiên, điều đáng chú ý không chỉ nằm ở quy mô, mà ở cách OpenAI thực hiện.

Thay vì mua chip DRAM hoàn chỉnh hay các stack HBM đã đóng gói sẵn cho máy chủ, OpenAI yêu cầu cung cấp undiced wafers – các tấm wafer thô chưa được cắt, kiểm tra hay đóng gói. Đây là điều cực kỳ hiếm gặp với một khách hàng, và nó hé lộ chiến lược cốt lõi: không phải triển khai ngay, mà là khóa chặt nguồn cung trong dài hạn.

Bằng cách mua trực tiếp wafer thô, OpenAI khiến các đối thủ như Google, Meta hay Anthropic gần như không thể tiếp cận cùng nguồn tài nguyên, ngay cả khi phải mất nhiều năm để các wafer này được chuyển hóa thành bộ nhớ có thể sử dụng. Về bản chất, OpenAI đang dự trữ “nguyên liệu thô của Internet” cho nhiều năm tới.

Cú sốc bất ngờ với toàn bộ chuỗi cung ứng
Theo các nguồn tin trong ngành được Moore’s Law Is Dead chia sẻ, ngay cả Samsung và SK hynix cũng không nắm được đầy đủ quy mô và thời điểm thỏa thuận của đối phương cho đến ngày công bố. Khi thông tin được đưa ra, toàn ngành mới nhận ra rằng gần một nửa sản lượng DRAM toàn cầu đã nằm trong tay OpenAI.

Điều này lập tức kích hoạt làn sóng mua hoảng loạn từ các nhà cung cấp cloud, hãng sản xuất PC, laptop và thiết bị điện tử. Vấn đề nằm ở chỗ: chuỗi cung ứng DRAM lúc này gần như không còn vùng đệm. Kho bãi trống rỗng, lịch giao hàng bị kéo dài, nhiều đơn hàng được báo lùi sang cuối 2025 hoặc thậm chí 2026.

Giá DRAM tăng vọt với tốc độ chưa từng thấy
Hậu quả đến nhanh và mạnh. Giá DRAM tăng 40–50% chỉ trong vài tuần, thậm chí cao hơn ở một số phân khúc. Dữ liệu từ PCPartPicker cho thấy giá bộ nhớ đã tăng mạnh trong vòng hai tháng. GamersNexus ghi nhận nhiều kit DRAM tăng 100–180% chỉ trong một đến hai tháng, với những giai đoạn giá tăng gần 1% mỗi ngày liên tục.

Nhiều hành vi bất thường xuất hiện: các thương hiệu bộ nhớ tìm cách mua lại chính module DRAM của mình từ các nhà bán lẻ để đáp ứng các hợp đồng khác. Các nhà phân tích dự báo giá bộ nhớ sẽ duy trì ở mức cao trong suốt năm 2026, thậm chí có thể kéo dài nhiều năm khi máy chủ AI tiếp tục “nuốt” phần lớn công suất wafer toàn cầu.

Trong bối cảnh bộ nhớ HBM và DRAM máy chủ đã chiếm ưu thế so với RAM tiêu dùng, người dùng cá nhân và thị trường PC đang bị đẩy ra phía sau. Các hyperscaler giờ đây cạnh tranh trực tiếp với người tiêu dùng cho từng die chip nhớ và từng tấm wafer, tạo ra một “bình thường mới” nơi bộ nhớ trở thành hàng hóa khan hiếm vĩnh viễn.

Một dấu hiệu rõ ràng cho xu thế này là quyết định mang tính bước ngoặt của Micron: khai tử hoàn toàn thương hiệu Crucial – dòng RAM và SSD tiêu dùng đã tồn tại gần 30 năm. Theo thông báo chính thức, Micron sẽ tiếp tục cung cấp sản phẩm Crucial đến hết quý tài chính thứ hai, tức cuối tháng 2/2026, sau đó ngừng hoàn toàn mảng tiêu dùng để tập trung vào danh mục doanh nghiệp mang thương hiệu Micron.

Nguyên nhân cốt lõi vẫn là AI. Micron cho biết nhu cầu bộ nhớ và lưu trữ từ các trung tâm dữ liệu, đặc biệt là HBM và SSD doanh nghiệp, đã tăng đến mức mọi wafer NAND và DRAM Micron đều phải ưu tiên cho các khách hàng AI lớn. Mỗi wafer dùng cho RAM hay SSD tiêu dùng đồng nghĩa với việc mất đi một hợp đồng hyperscaler giá trị cao. Micron chọn cách đóng cửa mảng tiêu dùng để giải phóng dây chuyền, nhân lực và vốn đầu tư cho các sản phẩm lợi nhuận cao hơn như HBM4, HBM4E, C-HBM4E, SSD doanh nghiệp và bộ nhớ máy chủ mật độ cao.

Trong khi đó, Samsung và SK hynix cũng đang tiếp tục ưu tiên nguồn lực cho AI, từ HBM đến LPDDR, đồng thời hạn chế mở rộng sản xuất để tránh rủi ro dư cung nếu nhu cầu AI bất ngờ chững lại. Điều này khiến khả năng tăng tốc nguồn cung DRAM trong ngắn hạn gần như không tồn tại.

Theo các chuyên gia, giá RAM hiện tại chỉ được “neo” tạm thời nhờ lượng tồn kho từ các quý trước. Khi lượng dự trữ này cạn kiệt trong vài tháng tới, người dùng sẽ cảm nhận rõ rệt mặt bằng giá mới của thị trường. Các sản phẩm RAM Samsung, Micron hay SK hynix hiện đang trở nên khan hiếm trầm trọng.
Nếu không có sự đảo chiều mạnh trong chi tiêu AI, năm 2026 có thể đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới: bộ nhớ không còn là linh kiện phổ thông giá rẻ, mà trở thành tài nguyên chiến lược bị AI thống trị. Trong bối cảnh đó, người dùng và doanh nghiệp đang cân nhắc nâng cấp hệ thống nên hành động sớm, liên hệ với các nhà cung cấp như VDO trước khi thị trường bước vào chu kỳ tăng giá tiếp theo và các lựa chọn ngày càng thu hẹp.